Thời gian gần đây, tôi đi đâu cũng nghe thấy người ta bàn tán về "tinh dầu thông đỏ" và những tác dụng thần kỳ, chữa bách bệnh của loại thực phẩm này như phòng ngừa đột quỵ, ung thư, bổ não, khớp, kéo dài tuổi thọ, trị đau mỏi vai gáy, đặc biệt khả năng "hóa lỏng mỡ thừa sau 30 giây"... Mạng xã hội cũng đua nhau "thổi phồng" tác dụng của tinh đầu thông đỏ, rao bán từ 850.000 đến 2.500.000 đồng một hộp, thậm chí dòng cao cấp có thể lên đến 9 triệu đồng mỗi hộp 120 viên.
Vấn đề là tinh dầu thông đỏ không được bất kỳ cơ quan y dược quốc tế uy tín nào (FDA, EMA, WHO) công nhận là thuốc điều trị bệnh. Các hiệu quả chủ yếu được rút ra từ thí nghiệm trên động vật hoặc nghiên cứu quy mô nhỏ, cần thêm công trình sâu hơn. Hầu hết sản phẩm tinh dầu thông đỏ được xếp là "thực phẩm chức năng", chỉ hỗ trợ sức khỏe, không thể thay thế thuốc điều trị hoặc có tác dụng phòng bệnh đặc hiệu.
Tất nhiên, tôi không bao giờ bỏ tiền mua những sản phẩm như vậy. Thế nhưng, không phải ai cũng nghĩ thế. Xung quanh tôi, từ bạn bè đến họ hàng, hàng xóm... không ít người sẵn sàng chi hàng triệu đồng mua tinh dầu thông đỏ về sử dụng vì tin vào công dụng thần kỳ của nó. Hầu hết trong số đó là những người trung tuổi, thiếu kiến thức chuyên môn, ít va chạm thực tế, lại có sẵn bệnh nền nên cứ nghe ai mách gì là tin ngay. Một số người khoe bệnh tình được cải thiện sau một thời gian sử dụng. Tôi không biết thực tế đến đâu, nhưng có lẽ phần nhiều trong số đó là "bệnh tâm lý".
>> Lỗ hổng quản lý bác sĩ quảng cáo sữa giả
Thực ra, câu chuyện này không mới. Cách đây vài năm, nhụy hoa nghệ tây (saffron) hay còn gọi là "vàng đỏ" cũng được quảng cáo như một loại "thần dược" có thể trị được bách bệnh, kể cả ung thư, giá bán cao ngất ngưởng từ 250-450 triệu đồng/kg.
Đúng là nhụy hoa nghệ tây có chứa nhiều hợp chất tốt cho sức khỏe (crocin, crocetin, picrocin và safranal). Tuy nhiên, về mặt công dụng, các thử nghiệm về nhụy hoa nghệ tây vẫn chỉ dừng lại ở giai đoạn phòng thí nghiệm mang tính chất tham khảo. Chưa có kết luận chắc chắn nào về hiệu quả chữa trị của saffron ở người. Theo Cục Quản lý Y, dược cổ truyền (Bộ Y tế), nhụy hoa nghệ tây chưa có trong dược điển Việt Nam, và các nghiên cứu gần đây cũng chưa thấy nhắc tới.
Hiện nay, rất nhiều người dân tự ý tìm hiểu và mua các loại thực phẩm chức năng, chế phẩm được "thổi phồng" công dụng trị bệnh trên internet hoặc theo lời đồn đại mà bỏ điều trị hoặc không cần đến bác sĩ. Điều này là rất nguy hiểm vì nguy cơ sử dụng không đúng, dẫn đến tình trạng vừa tốn kém vừa nguy hại đến sức khỏe.
Dù không ít lần các sản phẩm tương tự được cảnh báo, nhưng không hiểu vì sao rất nhiều người không chịu rút ra bài học? Họ vẫn tin vào các quảng cáo thiếu kiểm chứng trên mạng, hay những lời truyền tai về các loại "thần dược" chữa bách bệnh rồi bỏ một số tiền lớn để mua về dùng ngay, cuối cùng "tiền mất tật mang".
Tất nhiên, để ngăn chặn các sản phẩm chức năng được quảng cáo tràn lan, thổi phồng giá trị, rất cần sự vào cuộc của các cơ quan chức năng để giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm. Nhưng từ giờ đến lúc đó, thứ mà người tiêu dùng có thể làm ngay chính là tự bảo vệ bản thân mình. Bởi nói gì thì nói, dù một sản phẩm nào đó được quảng cáo thần kỳ đến đâu thì quyết định mua hay không vẫn nằm ở chính mỗi người. Nếu vẫn thiếu tỉnh táo, chi tiền mù quáng, hậu quả sẽ do bạn tự gánh lấy.
Minh Anh
KOL 'ngáo quyền lực' Thầy lang bắt bệnh ung thư qua điện thoại, bốc thuốc 8 triệu đồng Mổ ruột thừa 35 triệu đồng vì phải xét nghiệm cúm, viêm gan B Bác sĩ hỏi ba câu ra đơn thuốc Nghề y và tiền bạc Bác sĩ khám bệnh kiểu 'đọc phim kê đơn thuốc' KOL 'ngáo quyền lực' Thầy lang bắt bệnh ung thư qua điện thoại, bốc thuốc 8 triệu đồng Mổ ruột thừa 35 triệu đồng vì phải xét nghiệm cúm, viêm gan B Bác sĩ hỏi ba câu ra đơn thuốc Nghề y và tiền bạc Bác sĩ khám bệnh kiểu 'đọc phim kê đơn thuốc'